20.7 C
تهران
جمعه 7 مهر 1402 ;ساعت: 09:31
کافه لیبرال

اسپینوزا  چه گفت که حکم تکفیرش را جامعه یهودیان منتشر کرد؟

✡️ بندیکت د اسپینوزا در ۲۴ نوامبر ۱۶۳۲ در یک خانواده مذهبی یهودی در آمستردام به دنیا آمد. خانواده او در اوایل همان سده به همراه بسیاری از دیگر یهودیان پرتغالی و اسپانیایی، از بیم پیگرد توسط دستگاه تفتیش عقاید کلیسا، به هلند پناه آورده بودند. هلند در آن زمان از نظر مذهبی سرزمین نسبتا آزاد و  متساهلی بود. او در جامعهٔ یهودیان هلند بزرگ شد و در آنجا تعلیمات یهودی را نزد تنی چند از بهترین خاخامهای عصر خود فرا گرفت.پدر اسپینوزا او را به مدرسهٔ یهودیان سپرده بود تا با آموزش در حوزه دین‌شناسی، خاخام شود.

✡️ اسپینوزا در هشت سالگی خادم و شاگرد کنیسه ای در شهر آمستردام بود که به ناگهان یک روز آرامش کنیسه بهم خورد، جوان یهودی پرشوری بنام اوریل آکوستا را که تحت نفوذ شک و تردید عهد رونسانس مقاله ای نوشته و به عقیده معاد و عالم آخرت تاخته بود به کنیسه آوردند، او را مجبور کردند که در ملاء عام از گفته خود برگردد و سپس به روش متداول توبه دادن بر آستان کنیسه خوابانده و روحانیان از روی بدن او گذشتند . اوریل آکوستا پس از تحمل این رنج و توهین به خانه رفت،عبارت زننده شدیدی بر ضد عاملان این امر نوشت و خود را کشت.

✡️ کنجکاوی باروخ جوان از این واقعه به شدت تحریک شد و او را واداشت تا پس از مطالعه تورات به قرائت تفاسیر دقیق تلمود،ابن عزرا، میمون و لوی بن جرسن و فلسفه عرفانی ابن جبرول و علوم غریبه موسی قرطبی روی آورد.در این میان عقیده موسی قرطبی دایر بر وحدت خدا و جهان نظر او را جلب کرد.

✡️ اعدام آموزگارزبان لاتین اش وان دن آنده که او را باعقائد سقراط و افلاطون و ارسطو تا اپیکور و رواقیون آشنا کرده بود و خواندن آثار برونو و دانستن این نکته که برونو نیز در محکمه تفتیش عقائد محکوم شد تا “با راحت ترین و سهل ترین طرق ممکن و بدون خونریزی” کشته شود، یعنی زنده در آتش بسوزد، از اسپینوزا فیلسوفی ساخت که می گفت : هنگام خواندن انجیل و تورات باید با چشم باز به زمان نگارش آنها توجه داشت. به گمان او در سرتاسر انجیل می توان حضور عیسی ع را احساس کرد چرا که عیسی از رهائی قوم یهود سخن می گفت و معتقد بود که باید از یهودیت خشک و متعصبانه خلاصی یافت و برقراری دین بر پایه عقل را نوید وعشق و محبت را در والاترین جایگاه این دین جدید قرار می داد .

✡️ به طورکلی، اسپینوزا مراسم عبادی و دینی را بی‌اهمیت و زاید خواند و بیان کرد که متن‌های کتاب مقدس را نباید کلمه به کلمه فهمید. از همین رو، او را در ۲۴ سالگی به جرم افکار انحرافی از جامعه یهودیان هلند اخراج و ورودش را به کنیسه‌ها ممنوع کردند. حتی پیش از واکنش یهودیان، کلیسای کاتولیک کتاب‌های او را در فهرست کتاب‌های ممنوعه قرار داد و پروتستان های هلندی نیز این کتاب‌ها را به آتش کشیدند.

✡️ شیوخ مجمع روحانیان پس از آنکه اطمینان کامل حاصل کردند که باروخ اسپینوزا دارای عقائد و اعمال ناشایستی است نخست به طرق گوناگون کوشش کردند تا او را از این راه بد برگردانند ولی از هدایت او به راه راست عاجز شدند و روز به روز اطمینان بیشتری پیدا کردند که وی عقائد کفر آمیز خطرناکی دارد و آن را با بیشرمی در میان مردم تبلیغ می کند و لذا لعنت نامه ذیل را علیه او صادر و او را از قوم اسرائیل قطع و جدا ساختند:

🔯 “به حکم فرشتگان و دستور اولیای دین، ما همه اعضای مجمع روحانیان در حضور کتاب مقدس که ششصد و سیزده حکم دارد باروخ اسپینوزا را لعن و تکفیر و تغسیق می کنیم و او را به همان نحو لعنت می نمائیم که الیشع فرزندان را کرد و تمام نفرین های مذکور در “سفر احکام”را در حق وی جاری می سازیم . لعنت و نفرین باد بر او در شب و در روز ، در خواب و در بیداری،در حال دخول و خروج ، خدا هرگز او را نبخشد و نپذیرد ،خدا او را به علت اعمال زشتش از تمام طوایف اسرائیل براند و…”

✡️او مُبلّغ  وحدت وجود سکولار اومانیستی است. در تلقی او از مفهوم خدا، آن را همان طبیعت می داند. بدینسان اسپینوزا هیچ گونه تعالی برای مفهوم خدا قائل نمی شود و او خدا و طبیعت را همسان می پندارد. او علوم طبیعی را بهترین راه خدا شناسی تلقی می کند. اسپینوزا معتقد بود که افعال خدا هیچ غایتی ندارد، زیرا آن را مفهوم ذهنی و  قائل به بشر می داند.

✍️علی اردستانی

 

مطالب بیشتری که ممکن است مورد علاقه شما باشند

از نهادها دفاع کنید, تیموتی اسنایدر

cafeliberal

لیبرالیسم با جان جهان چه می کند؟

cafeliberal

نگاهی بسیار کوتاه به موضوع فقر در نظام سیاسی توتالیتر جمهوری اسلامی

cafeliberal

عصر ظهور دولت های مدرن

cafeliberal

تحول اقتصادی عشق

cafeliberal

تائوئیست‌ها، نخستین لیبرتارین‌های دنیا بودند، موری روتبارد

cafeliberal

این وب سایت از کوکی ها برای بهبود تجربه شما استفاده می کند. ما فرض خواهیم کرد که شما با این مسئله موافق هستید ، اما در صورت تمایل می توانید انصراف دهید. تائید بیشتر بخوانید