چگونه تجارت وضع همه را بهتر می کند؟
مزیت مطلق و مزیت نسبی از مهمترین اصول اقتصادی اند که به لحاظ نظری مبنای تجارت بین کشورها هستند.
به زبان ساده، مزیت مطلق بیان می کند بهتر است روی کالایی که با هزینه کمتر می توانید تولید کنید را صادر و کالایی که دیگران با هزینه کمتر از شما می توانند تولید کنند را وارد کنید تا هردو منتفع شوید.
مزیت نسبی می گوید اگر هم مزیت مطلق نسبت به دیگران ندارید باز مبنایی برای تجارت هست. اگر ازبین دوکالا a را با کارایی بالاتر و هزینه نسبی کمتر از کالای b می توانید تولید کنید، بهتر است a را صادر و b را وارد کنید، حتی اگر کشور دیگر کالای a را با کارایی بیشتر از شما تولید میکنند.
👈 توضیح «مزیت نسبی» با توجه به مفهوم هزینهٔ فرصت 👉
❓مخالفای تجارت آزاد و برداشتن محدودیتهای گمرکی میپرسن: اگر مزیت نسبی نداشتیم چی؟ اگر این دیوار تعرفه ها رو خراب کردیم و بعد فهمیدیم در هیچ چی مزیت نداریم اون موقع تکلیفمون چیه؟
👤موسی غنی نژاد: اون موقع من توصیه میکنم کسی که این بحث رو مطرح میکنه یک بار دیگه بره اون نظریه مزیت نسبی ریکاردو رو بخونه. که بهش میگن مزیت نسبی یا هزینهٔ نسبی یا قانون همکاری ریکاردو.
🌐ریکاردو مثال میزنه که فرض کنیم انگلیس هم در تولید گندم و هم در تولید شراب نسبت به پرتغال مزیت مطلق داشته باشه. (هر دو رو ارزونتر تولید کنه) پس میتونیم نتیجه بگیریم پرتغالی هیچ مزیتی نداره و فقط انگلستان تولید کنه؟ نه اینطوری نیست باید ببینیم که هزینهٔ فرصت تولید گندم و شراب برای انگلستان چقدر است و برای پرتغال چقدر؟ بر مبنای این هزینه فرصتها (مثلا هزینه فرصت تولید گندم برای انگلستان خیلی بیشتر است) نتیجه میگیریم که تقسیم کار بکنیم خیلی بهتره. مثلا انگلستان فقط شراب تولید کنه و پرتغال با وجود هزینه مطلق بیشتر تولید گندم برایش، فقط گندم تولید کنه. اینها با هم مبادله کنند هر دو نسبت به حالت خودکفایی وضعشون بهتر میشه.
✅✅مثال ساده تر برای روشن شدن قضیه: فرض کنید یک جراح قلب برجسته هست که برای هر عمل و هر ساعت کارش چند میلیون تومن درآمد داره. یه منشی هم داره که صرفا تایپ میکنه. اما همون جراح قلب تایپش از اون منشیه بهتر و سریعتره. پس این جراح مزیت مطلق داره هم در جراحی و هم در تایپ. آیا این بدین معنیه که چون تایپ جراح از منشی بهتره تایپم باید خودش انجام بده؟ نه اون تایپ اگه خودش انجام بده هزینهٔ فرصت خیلی بالایی رو متحمل میشه (چون زمانی که میتونست جراحی کنه رو صرف تایپ میکنه) و هم به جامعه تحمیل میکنه. اون منشی گری رو یه منشی با قیمت خیلی پایینی میتونه انجام بده. پس هم از نظر درآمد و هم از نظر کارایی بهتره که تقسیم کار بشه. جراح علیرغم مزیت مطلق در جراحی و تایپ، فقط جراحی میکنه چون هزینهٔ فرصت تایپ کردن واسش انقدر بالاست که بهتره اون کار رو خودش انجام نده و واگذار کنه. مزیت نسبی و هزینه نسبی در تجارت جهانی و تقسیم کار جهانی هم به همین صورته
🌐وقتی تعرفه ها رو برداریم تازه مشخص میشه که تو چه چیزایی مزیت نسبی داریم. بماند که همین الان با وجود ممنوعیتهای صادراتی شاهد قاچاق خیلی از کالاها به خارج از کشور هستیم.
🔚اما نکته مهم اینه که اگه تعرفه ها رو برداشتیم، اون وقت اگه ما همه چیز رو وارد کنیم، واردات نیازمند ارزه، نرخ ارز به شدت میره بالا، نرخ ارز که بره بالا کالاهای وارداتی گرون میشه، کالاهای وارداتی که گرون شد، تولیدکننده داخلی صرف میکنه که تولید بکنه. دیگه اون شرایط رقابتی ایجاد میشه به شرط اینکه دولت نرخ ارز رو دستکاری نکنه، در وقایع اخیر بروشنی دیدیم که به محض اینکه نرخ ارز در بازار آزاد بالا رفت یه عده داوطلب شدن صادر کنن، طوری که دولت جلوی صادرات رو گرفت!
معرفت شناسی علم اقتصاد – بخش چهارم (در آپارات تماشا کنید)
