آزادی بنیادین‌ترین مفهوم جهان مدرنِ امروز ماست؛ جهانی که ما نامدرن‌ها هنوز در آن در جستجویی جایی برای خوب زیستن دست‌وپا می‌زنیم. اما اگر از شما بپرسند مفهوم آزادی «امروز» در چه چیزی بیشتر از هر چیز در جهان تجلی یافته است، چه پاسخ خواهید داد؟
لابد پاسخ خواهید داد در انقلاب فرانسه، در لغو برده‌داری، در بیانیۀ حقوق بشر، در دموکراسی، در بازار آزاد، در قوانین حمایت کننده از حقوق برابر، در نهادهای حقوقی و سیاسی مدرن، در… دست نگاه دارید! اگر پاسخ‌هایی از این دست به ذهن شما متبادر می‌شود، پس هنوز پرسش را به درستی درنیافته‌اید. این‌ها که برشمردیم البته همگی تجلیات آزادی چونان بنیادین‌ترین مفهوم جهان مدرن است، اما پرسش این است که «امروز» این آزادی «بیش از هر چیز» در چه چیز به نحو انضمامی تجلی یافته است؟
اجازه بدهید پاسخ خودم به این پرسش را بیان کنم:
امروز آزادی چونان بنیادی‌ترین مفهوم جهان مدرن در یک امر انضمامی و هم‌هنگام کلی بیش از هر چیز در آستانۀ تجلی‌یافتن است و آن هم چیزی نیست جز ایدۀ بلاکچِین (Blockchain)
بلاکچین و محصولات جانبی آن، و از همه مهمتر آن «ایده»ای که در پس تکنولوژی بلاکچین نهفته است، امروز انضمامی‌ترین و پرسرعت‌ترین عرصۀ تجلی مفهوم آزادی در جهان است. به همان قیاس که همۀ تجلیات تکنولوژیک در آغاز مدرنیته (و حتی همین امروز) و تأثیر شگرف پدیدۀ صنعت و به تبع آن، استعمار (یا از منظری دیگر همان استثمار) همگی ناشی از درک نوینی از مفهوم آزادی و ابزار ظهور و گسترش آن در جهان بودند و در عرصۀ مادّی و تمدنی بروز می‌کردند و تأثیرات متقابل خود را در نهادهای تکنولوژیک، اقتصادی، حقوقی و سیاسی جهان مدرن بر جای می‌گذاشتند و در نهایت با ظهور اینترنت اتفاقاتی تازه را در تاریخ بشریت رقم زدند و حتی تا روزمره‌ترین امور روزمرۀ انسان نفوذ کردند، امروز به همان قیاس –و البته به جرآت می‌توانم بگویم بسیار عظیم‌تر- ایدۀ بلاکچین به‌روزترین تجلی تکنولوژیک مفهوم آزادی در جهان است. تحولی که ما هنوز در آستانۀ آن ایستاده‌ایم و دقیقاً به همین علت نیز هنوز درک درخوری از آن و از عظمت ابعاد آن نداریم.
امروز و در جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم دیگر نمی‌توان به تکنولوژی نیاندیشید، چراکه تکنولوژی در جهان امروز بخشی از هویت انسان است. امروز اندیشیدن به ایدۀ تکنولوژی، به‌خصوص به تجلیات آن در حوزۀ انفورماتیک (IT) یکی از بنیادی‌ترین ارکان اندیشه‌ای است که بخواهد به «ما» به نحوی درخور بیاندیشد و چیستی آن را و نیز راهی را که می‌تواند در پیش رو داشته باشد به درستی ترسیم کند.
ما یک بار یک فرصت تاریخی بزرگ را از دست دادیم و با بی‌توجهی به حوزه‌های نوین عرصۀ تکنولوژی، بالاخص انفورماتیک، و فراهم نکردن بستر لازم برای ورود به این حوزه –و حتی برعکس، تخریب ناآگاهانه و ابلهانۀ آن به علت تعلل در ایجاد بسترهای حقوقی و قانونی لازم (مانند قانون حفاظت از حقوق مولفان در حوزۀ نرم‌افزار یا همین امروز انواع ممنوعیت‌ها در گردش آزادانۀ اطلاعات)- نتوانستیم به‌نحو درخور به یکی از حوزه‌های مهم برای «پیشرفت و توسعه» وارد شویم و ماندیم و دیدیم که کشورهایی مانند هند چگونه گوی سبقت را در این حوزه ربودند و وضعیت خود را بهبود و ثبات بخشیدند. امروز تکنولوژی بلاکچین انسان را در آستانۀ تحول عظیم دیگری قرار داده است و این فرصت تاریخی برای ما نیز فراهم است که اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم.
اندیشۀ فلسفی و متافیزیک پیشکش! اما مگر همین «خواست توسعه و پیشرفت» ورد زبانمان نیست؟ پس باید اندیشیدن به تجلیات تکنولوژیک ایده‌ها را جدی‌تری بگیریم.
ما امروز باید ایدۀ بلاکچین را بسیار جدی بگیریم. بسیار جدی‌تر از آن که تصورش را کرده باشید.
