دفاع از عقلانیت (تقدم عقل بر دین / سیاست و فرهنگ)، نویسنده : مرتضی مردیها
انتشارات : نقش و نگار
تعداد صفحات: 232
تعداد فایل : 16 عدد فایل صوتی 8 ساعت
راوی : بیتا
مرتضی مردیها بعنوان فیلسوف سیاسی وقتی در دهۀ اول انقلاب، عقل و عقلانیت را آماج حملاتِ طاقت سوز عرفان و سیاست می بیند، بعنوانِ خادمِ حرمِ عقل، کمرِ دفاع از عقلانیت می بندد و مقالاتی در نفی برداشتهای ناروا از عقل به رشتۀ تحریر در می آورد که کتاب فوق حاصلِ جمع آوری آن مقالات است مردیها در چهاربخش به تقابلِ عقل و فرهنگ، عقل و سیاست، عقل و دین و عقل و ایدئولوژی می پردازد در بخش اول به تبیین نظریه ای می پردازد که در آن، میزان عقلانیت بر محتوای فرهنگ اثر می گذارد و حتی آن را تحت الشعاع قرار می دهد لذا نتیجه می گیرد که اگردر هر جامعۀ بسته ای، عقلانیت رشد کند، ناگزیر دموکراسی و لیبرالیسم و فردگرایی و… نیز در آن رشد خواهد کرد در بخش دوم نیز ضمن تعاریفی از سیاست به این نتیجه می رسد که سیاست علیرغمِ ماهیتِ جدال آفرینی اش، در صورتِ رشد آموزش، تحت هدایت عقل در خواهد آمد در بخش سوم به تقابل دین و علم می پردازد و دین را محصول عقل و محکومِ حکمِ آن می داند چرا که عقل بر دین تقدمِ مرتبه دارد و لازمه و مقدمۀ دینداری، عقل داری است، با این توصیف که این تقدم، تقدمِ ارزشی نیست بلکه تقدمِ رتبه ای است در بخش چهارم کتاب به تقابل عقل و ایدئولوژی و همچنین عرفان پرداخته میشود و با تعاریفی از «عملگرایی» و «روشنفکر» و «عرفان» نشان می دهد که ایدئولوژی برای سرکوب عقل از عرفان بهرۀ بسیار جسته است، اما غافل از اینکه ایمان و آرمان هیچگاه بی نیاز از عقل نیست مردیها ضمن ستایش و تایید عاقلانۀ عقل، در انتها منصفانه اعلام می کند که البته تمامِ نتایج عقلانیت، لزوماً نتایج خوب و مطلوبی نیست و به افزایشِ مقولۀ طلاق که آن را محصولِ کاربرد عقلانیتِ محاسبه گر میداند اشاره می کند .
