✍حکومت‌هایی مثل شوروی و آلمان نازی به واقع علم‌زده‌ترین حکومت‌ها بودند. به این معنا که در وهلهٔ نخست علم را تنها ابزار شناخت ممکن جهان می‌دانستند و ناچار رویکرد واقع‌نگار به علم داشتند. (رویکردی که این روزها در اغلب افراد وجود دارد). از این جهت به کلی علم را (در معنای ساینس) به اشتباه فهمیده بودند. این برداشت اشتباه در علم امروز هم در بسیاری از دانشجوها و حتی دانشمندان مشغول در این زمینه رایج است، اما این اعتقاد فردی یا محدود در یک کامیونیتی، اثرات مخرب چندانی جز کمی خزعبل‌گویی ندارد. اما رویکرد حکومت‌های دیکتاتوری به علم به این صورت بود که علم می‌تواند اسرار و سازوکار جهان هستی را به مثابه «آنچه واقعا هست» به ما نشان دهد. (عقیده‌ای که با ماهیت تحولی علم اساساً در تضاد است). پس تمام ابزارهای شناخت دیگر به نفع علم، مطابق تعریفی که ذکر شد، کنار گذاشته می‌شد. از سوی دیگر این علم‌زدگی سبب بروز این تمایل می‌شد که جامعه و علوم انسانی را هم با معیار علم (در معنای ساینس) ارزش‌گذاری کنند و بستر معرفت‌شناسی و روش‌شناسی ساینس را تماما به علوم انسانی و اجتماعی بسط بدهند. اساساً علاقه به اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده سوسیالیستی در شوروی یا آلمان نازی هم از همین علاقهٔ زیاد به علم واقع‌نگار(در مقابل رویکرد ابزارنگار) نشأت می‌گیرد. حال که علم واقعیت هستی را به مثابه آنچه که هست به ما نشان می‌دهد، و حال که بستر معرفت‌شناسی و روش‌شناسی ساینس را در علوم انسانی و اجتماعی به کار گرفتیم، چرا نتوانیم جامعه و روابط انسانی را بر همین مبنا سازمان دهیم و برایش برنامه‌ریزی کنیم؟ چرا با علم دست به پیش‌بینی (بخوانید پیشگویی) تاریخ و آینده بشریت نزنیم؟
از این رو «علمی بودن» هم برای نازی‌ها و هم برای کمونیست‌های شوروی بسیار اهمیت داشت. چنانکه مارکسیسم، «سوسیالیسم علمی» خوانده می‌شد و نازی‌ها برای نسل‌کشی یهودی‌ها کتاب‌های به اصطلاح علمی بسیار نوشتند.
چرا؟ چون به جز علم ارزش‌های دیگر حقیر شمرده می‌شد و همان علم هم در مشت دیکتاتورها قرار داشت. به معنایی علم (با همان تعریفی که ادعایش را داشتند) دین این حکومت‌ها بود. هرجا که لازم بود برای هر عملی برای‌تان فکت علمی می‌آوردند. به صورت علمی پست بودن یهودیان را ثابت می‌کردند و و به صورت علمی ادعا می‌کردند در اقتصاد سوسیالیستی میزان تولید سه برابر می‌شود!!
به این معنا علم‌گراترین (طبق تعریف گفته شده) و علم‌زده‌ترین حکومت‌ها همین حکومت‌های توتالیتر و ناجیان بشریت بودند. و این فتیش علم واقع‌انگار هنوز هم رواج دارد.
آرمانشهر
@globalutopia
لینک کوتاه: https://bit.ly/3O2xf3U
