20.7 C
تهران
جمعه 7 مهر 1402 ;ساعت: 08:05
کافه لیبرال

دکتر جواد طباطبایی: تاريخ شيوه انديشه ايراني

?سخن عطاملک‌جوینی در این‌که ایران در معرض وَزِشِ باد بی‌نیازیِ خداوند بود، اشاره‌ای بس جدّی است و نوشته‌ی پراهمّیت او نباید از سر بازیچه خوانده شود.جُوِینی، به‌درستی، به این نکته‌ی اساسی پی‌برده‌بود که ایران در کانون تراکم همه‌ی تنش‌های بخشی از جهان قرار دارد و سرزمینی است که ساکنان آن، ناگزیر باید به رویارویی با چالش‌هایی برخیزند که مکان جغرافیایی این کشور به آنان تحمیل کرده‌است.مراد ما از این مکان جغرافیایی البته جغرافیای ظاهری و صرف مکانی در عرض و طول جغرافیایی نیست، بلکه آن تنش‌ها و این چالش‌ها پیوسته هم‌چون گره‌هایی پیچیده بودند و در شرایط جغرافیایی ایران هیچ ظاهری وجود نداشته‌است که نمود باطنی بغرنج نباشد.از این‌رو، تاریخ ایران را نمی‌توان به‌عنوان صِرفِ تاریخِ ظاهرِ دگرگونی‌های سرزمینی نوشت.تاریخ ایران‌زمین، از بنیاد، تاریخ شیوه‌ی اندیشیدن ایرانیان و به‌سخن دیگر، تاریخ پیوستگی‌های «عمل و نظر» است، به این معنا که هیچ حادثه‌ی تاریخی وجود ندارد که با اندیشه گره نخورده و به واسطه‌ی اندیشیدن تعیّنی جدید پیدا نکرده‌باشد.این تعیُّن، هرگز، تعیّنی ساده نیست و، پیوسته پیچیده است، زیرا حلول هیولای اندیشیدن در صورت حادثه‌ی تاریخی آن را به چنان واقعه‌ای پیچیده تبدیل می‌کند که جز در قالب دستگاه مفاهیم بغرنج قابل تبیین نیست.این‌که در مواردی تحوّل تاریخ ایران را خلاف‌آمدعادت خواندیم و این‌که در بخش‌هایی گفته‌شد که به‌هرحال، کاربرد دستگاه مفاهیم تاریخ اروپایی بی‌آن‌که به محک مضمون و مواد تاریخ و تاریخ‌اندیشه زده شده‌باشد، راه به جایی نخواهد بُرد، نظر به این پیچیدگی‌های تاریخی ایران داشتیم و تردیدی نیست که این کوشش پیوندی با آن نوعی از تاریخ‌نویسی دارد که ابوالفضل بیهقی آن را «تاریخ پایه‌ای» نامیده‌است?

?تاملی درباره‌ی ایران جلد نخست: دیباچه‌ای بر نظریه‌ی انحطاط ایران با ملاحظات مقدماتی در مفهوم ایران، تهران، انتشارات مینوی خرد،١٣٩٥، صص۵۲۱ و۵۲۲

?كانال اختصاصي نشر آثار و آراء جواد طباطبايي
@javadtabatabai

مطالب بیشتری که ممکن است مورد علاقه شما باشند

جواد طباطبايي: دموکراسی نقیض مردم‌سالاری است

cafeliberal

روسیه و وضع کنونی ایران

cafeliberal

متن سخنرانی منقح دکتر جواد طباطبایی در همایش سالانه باستان‌شناسی

cafeliberal

دکتر جواد طباطبایی: زبان ملّی و برنامۀ آموزش زبان‌های محلی

cafeliberal

جهل جامعه شناسانه / درباره بی‌ربطی نظریات فاشیسم،ناسیونالیسم و ایرانشهری / دکتر جواد طباطبایی

cafeliberal

یادنامه دکتر جواد طباطبایی

cafeliberal

این وب سایت از کوکی ها برای بهبود تجربه شما استفاده می کند. ما فرض خواهیم کرد که شما با این مسئله موافق هستید ، اما در صورت تمایل می توانید انصراف دهید. تائید بیشتر بخوانید