شرکت فعال الیوت آبرامز در جلسه روز شنبه شورای امنیت تجربه‌ای خواهد بود برای گمانه‌زنی دقیق‌تر در مورد میزان پشتیبانی اعضای شورا از قطعنامه پیشنهادی آمریکا در رابطه با ادامه تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران. – الیوت آبرامز قادر به نگاه داشتن همزمان دو هندوانه بزرگ (ایران و ونزوئلا) در دست نیست و امور ایران در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ماه نوامبر، بسیار با اهمیت‌تر از آن خواهد بود که بتوان اداره آن را از یک مدیر دومنظوره انتظار داشت.
رضا تقی‌زاده – کناره‌گیری برایان هوک مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا قبل از انجام رای‌گیری در اجلاس هفته آینده شورای امنیت نسبت به طرح پیشنهادی واشنگتن برای ادامه تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را می‌توان نشانه تصمیم کاخ سفید به تغییر راهبرد در برخورد با مسئله ایران تلقی کرد.
پیش از رفتن مایک پمپئو از سازمان سیا به وزارت خارجه برای جانشینی رکس تیلرسن، سیاست آمریکا در قبال ایران آمیزه‌ای بود از نگاه انتقادی ترامپ به موضوع توافق اتمی اوباما با جمهوری اسلامی و رفتارهای سازشکارانه‌ای که قصد داشت از راه اعمال فشار‌های تدریجی، تهران را به میز مذاکره بازگردانده و به دادن امتیازهایی در مورد فعالیت‌های موشکی و اتمی قانع سازد.
بعد از گمارده شدن توسط پمپئو به عنوان مسئول امور ایران، نوع نگاه و گرایش فکری برایان هوک به موضوع ایران اگر چه تا حدودی تغییر کرد، اما پرداختن به امور تاکتیکی و پرداختن به روابط عمومی در جریان کار، او را از داشتن توجه کافی به هدف‌های راهبردی سیاست خارجی آمریکا و ارزیابی مقطعی و درست از نتایج آن باز داشت.
نخستین بحران داخلی برای برایان هوک که از زمان شروع کار تازه در وزارت خارجه مورد انتقاد شاخه راست جمهوریخواهان آمریکا از جمله نیوت گنگریج رییس پیشین کنگره و نامزد رییس جمهوری قرار داشت، بر سر سپردن مسئولیت کاری به سحر نوروززاده، یکی از کارکنان سابق شورای امنیت کاخ سفید در زمان دولت اوباما که در جریان انجام مذاکرات اتمی شکل گرفت.
سحر نوروززاده که به ظن همکاری با واسطه‌های مذاکرات اتمی با ایران و داشتن تمایلات خاص سیاسی و تدارک سفره هفت‌سین او در کاخ سفید خبرساز شده بود در شروع کار تیلرسن نخستین وزیر خارجه ترامپ، به وزارت خارجه آمریکا به کار دعوت شد.
پیگیری‌های دادستان کل آمریکا در مورد به کار گماردن نوروززاده منجر به حضور برایان هوک در کمیته تخصصی سنا و ادای توضیحات از سوی او در این زمینه شد؛ روندی که در مرحله نخست به برکناری نوروززاده انجامید و متعاقباً به نوعی توبیخ اداری برای برایان هوک و اجبار به « آموزش دیدن در مورد نحوه استفاده از کارکنان در وزارت خارجه». اگر چه پمپئو برای توبیخ هوک از این حد فراتر نرفت.
برایان هوک یک جمهوریخواه دانشگاهی ۵۲ ساله و آشنا با نظریه‌های سیاسی و فلسفه است که در ابتدای کار با دولت ترامپ هم به جارد کوشنر داماد و مشاور رییس جمهور، مشاوره سیاسی می‌داد و هم به عنوان دستیار نزدیک پمپئو تلاش می‌کرد تا سیاست خارجی آمریکا را در چارچوب قابل فهمی قرار دهد؛ تلاشی که حدود دو سال و اندی بعد، نتایج آن در رابطه با ایران، از جهات مختلف مورد انتقاد قرار گرفت.
واردترین انتقاد به سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران که با اعمال «فشار‌های حداکثری» تعریف و شناخته می‌شود، نداشتن هدف راهبردی و محدود بودن به دستاوردهای تاکتیکی است؛ موضوعی که وندی شرمن معاون وزارت خارجه آمریکا در دوران دولت اوباما و یکی از طرف‌های اصلی مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه ۵ ماه اوت جاری در «انجمن امنیتی اسپن» کلرادو بعد از سخنرانی برایان هوک، ضمن انتقاد از وی بر آن دوباره تاکید کرد.
در دفاع از نتایج سیاست فشار حداکثری در قبال تهران، استدلال توجیهی برایان هوک «ضعیف شدن اقتصاد ایران و محدود شدن فعالیت‌های گروه‌های نظامی دست‌نشانده جمهوری اسلامی در منطقه» است.
حتی در صورتی که این استدلال هوک جایی برای پذیرفتن داشته باشد، در مقابل آن می‌توان استدلال کنت مکنزی فرمانده نیروهای آمریکایی متمرکز در غرب آسیا و خاورمیانه موسوم به «سنتکام» را قرار داد که ماه گذشته طی کنفرانس امنیتی قطر یادآور شد: «جمهوری اسلامیِ ضعیف، خطرناکتر می‌شود!»
حوادث شش ماه گذشته در آب‌های خلیج فارس و حملات موشکی علیه تأسیسات نفتی عربستان، کشتی‌های نفتکش و تجاری و ساقط کردن پهپاد آمریکایی بر فراز آب‌های خلیج فارس نمونه‌هایی است در اثبات نظر ژنرال مکنزی، و نه برایان هوک!
مایک پمپئو در زمان تأیید خبر کناره‌گیری برایان هوک در اشاره به موفقیت‌های او، از آزادی دو شهروند آمریکایی و بازگشت آنها از ایران یاد کرد در حالی که رییس جمهوری آمریکا کشتن قاسم سلیمانی را، در ابتدای ماه ژانویه سال جاری، به عنوان دستاورد بزرگ دولت خود در راه کاهش خطر تروریسم معرفی کرده است- اقدامی که از سوی اداره امور ایران در سازمان سیا و مایک دآندریا، معروف به آیت‌الله مایک، مدیریت و اجرا شد.
در ماه‌های منتهی به سوم ماه نوامبر که روز برگزاری مرحله اصلی و پایانی انتخابات رییس جمهوری در آمریکا است، سیاست خارجی آن کشور به‌خصوص در قبال چین، روسیه، کره شمالی و البته جمهوری اسلامی ایران مطرح و از سوی ترامپ و رقیب او از حزب دمکرات، جو بایدن، مورد بحث قرار می‌گیرد.
بایدن که در گمانه‌زنی‌های سازمان‌های سنجش افکار عمومی از ترامپ جلو است، با شرط‌هایی اعلام کرده که در صورت پیروزی دوباره به توافق اتمی ملحق خواهد شد.
قصد ترامپ این است که تا قبل از رسیدن ماه نوامبر و حتی گرمتر شدن تنور انتخابات رمقی در پیکر برجام برای الحاق دوباره آمریکا به آن باقی نگذارد.
با این زاویه، جانشین شدن برایان هوک را توسط الیوت آبرامز که از « نومحافظه‌کار»های حزب جمهوریخواه است می‌توان معنی‌دار تلقی کرد.
از زاویه‌ای دیگر، بعد از اتخاذ تصمیم از بالا، تشویق برایان هوک به پریدن، قبل از هل دادن او، می‌توان ضرورت حفظ تداوم اداری در حوزه کاری نسبتا بزرگ برایان هوک در وزارت خارجه را مد نظر قرار داد.
دایره مسئولیت الیوت آبرامز در وزارت خارجه مشابه حوزه کاری هوک در رابطه با ونزوئلاست و هر دو مدیر به‌خصوص در جریان اقدام جمهوری اسلامی برای ارسال چند نفتکش به ونزوئلا، با یکدیگر همکاری نزدیک داشتند.
آبرامز قرار است روز شنبه ۸ ماه اوت همراه با پمپئو در جلسه شورای امنیت حضور یافته و با درخواست برکناری نیکلاس مادورو، خوان گواییدو را به عنوان گزینه قانونی ریاست موقت دولت ونزوئلا معرفی کند.
شرکت فعال آبرامز در جلسه روز شنبه شورای امنیت تجربه‌ای خواهد بود برای گمانه‌زنی دقیق‌تر در مورد میزان پشتیبانی اعضای شورا از قطعنامه پیشنهادی دیگر آمریکا در رابطه با ادامه تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، و طراحی نقشه راه برای هفته‌های منتهی به ۱۸ اکتبر و زمان پیش‌بینی شده برای لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران.
در این مرحله هنوز زود است که آمدن آبرامز بجای هوک را به عنوان نشانه خشن‌تر شدن سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران تلقی کرد؛ هرچند آبرامز دست راستی‌تر و فردی قاطع‌تر از برایان هوک است.
آنچه قطعی است آبرامز قادر به نگاه داشتن همزمان دو هندوانه بزرگ (ایران و ونزوئلا) در دست نیست، و امور ایران، در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ماه نوامبر، بسیار با اهمیت‌تر از آن خواهد بود که بتوان اداره آن را از یک مدیر دومنظوره انتظار داشت.
