باوجود سکوت رییس دولت تازه آمریکا در موردتوافق اتمی با ایران طی روزهای نخستین شروع کار در کاخ سفید، تحرکات جنبی حاکی از امکان آغاز طوفانی است که می‌تواند در هفته‌های آینده «برجام» و مناسبات کاری آمریکا با جمهوری اسلامی را بشدت تحت تأثیر قرار دهد.
ارسال بی‌سابقه و حساب‌شده پیام نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل به مردم ایران، و متعاقب آن انتشار خبر گفتگوی تلفنی روز بعد او با آقای ترامپ که موضوع ایران، سوریه و مسئله فلسطین در برمی‌گرفت، همچنین اعلام دعوت رسمی از رییس دولت اسرائیل برای سفر به واشنگتن به‌منظور انجام مذاکرات پیرامون جزئیات بیشتر، حاکی از فعال شدن ابعاد سیاسی مسائل منطقه خاورمیانه در فضایی متفاوت با نگاه و رفتارهای دولت سابق آمریکا طی هشت سال گذشته است.
دومین رویداد خبرساز طی نخستین هفته کاری دولت ترامپ انتشار گزارش روز ۲۳ ژانویه در سایت خبری تحلیلی «واشنگتن فری بیکن» پیرامون دیدارهای متعدد دو چهره شناخته‌شده ایرانی نزدیک به مذاکرات اتمی از کاخ سفید بود.
به نظر می‌رسد بازپخش فارسی گزارش سایت آمریکایی از سوی خبرگزاری فارس به‌نوبه خود نشان‌دهنده آمادگی مخالفان داخلی برجام برای استفاده از فرصت‌های ناشی از تغییرات آینده سیاست منطقه و تلاش جناح راست برای ایفای نقش در دگرگون ساختن بافت و ترکیب دولت آینده جمهوری اسلامی است.
اسرائیل و توافق اتمی
باوجود پشتیبانی شماری نظامیان بازنشسته و مقامات امنیتی اسرائیل از توافق اتمی با ایران، دولت نتانیاهو، جمهوری اسلامی را مکرر خطری علیه موجودیت اسرائیل خوانده و در هر فرصت، من‌جمله جلسات مجمع عمومی سازمان ملل، مراتب مخالفت با مفاد توافق اتمی را مورد تأکید قرار داده است.
طی یک سال بعد از اجرایی شدن برجام، و در ادامه شرایط بسیار سرد حاکم بر مناسبات تلاویو با دولت اوباما، اسرائیل سیاست سکوت و انتظار را جانشین تکرار انتقاد از توافق اتمی ساخت، که این سکوت تلاویو را نمی‌توان به رضایت دادن معنی کرد.
در معادلات امنیت ملی هر دولت مسئول، خطر‌های فوری و کوتاه‌مدت، تهدید‌های میان‌مدت، و تدارکات برای دفاع از کشور طی سال‌های طولانی بعد، موردتوجه قرارگرفته و برای هریک طرح‌هایی جداگانه و تکمیلی آماده می‌شوند.
به‌طور مثال انتقال مرکز ثقل سیاسی آمریکا از خاورمیانه به دریای چین و ژاپن مستلزم تدارکات میان‌مدت و چندساله است، و یا بریتانیا برای تجهیز زیردریایی‌های اتمی خود و استفاده از موشک‌های ترایدنت برنامه‌ای ۲۵ ساله را پیگیری می‌کند.
جمهوری اسلامی حاکم بر ایران در هر سه لایه از ملاحظات فوری، میان‌مدت و درازمدت امنیت ملی اسرائیل خطری جدی‌تر از مناقشات آن کشور با اعراب معرفی‌شده است.
مطابق برجام، بخش بزرگی از محدودیت‌های اتمی جمهوری اسلامی طی نه سال آینده و محدودیت‌های موشکی تا چهار سال آینده برچیده خواهند شد.
دو نگرانی عمده اسرائیل در رابطه با جمهوری اسلامی، یکی استقرار نیروهای قدس سپاه در نزدیکی ارتفاعات جولان و ادامه ارسال تجهیزات نظامی برای حزب‌الله لبنان و دیگری توسعه ظرفیت‌های اتمی و موشکی حکومت مذهبی است.
در مورد سوریه و نقش جمهوری اسلامی، اسرائیل، علاوه بر آمادگی‌های نظامی و سیاسی متکی بر بضاعت‌های داخلی، به همکاری‌های روسیه و درک کرملین از نگرانی امنیتی خود امیدوار است.
درزمینهٔ توسعه ظرفیت دفاع موشکی، طی چند ماه گذشته سامانه‌های تازه‌ای موسوم به «تیر کمان داود» علاوه بر موشک‌های «تیر ۱ – ۲ و ۳ » در اسرائیل مورد آزمایش قرارگرفته‌اند که پوشش دفاع موشکی موسوم به «گنبد آهنین» را از قابلیت‌های تازه‌ای بخصوص برای مقابله با موشک‌هایی با برد ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر، هواپیماهای بدون سرنشین، و کروزهای قادر به پرواز در ارتفاع کم، برخوردار می‌سازد.
قصد دولت اسرائیل مرتبط ساختن ظرفیت دفاع موشکی تازه خود ( موشک‌های تیرکمان داوود، و تیر ۱ و ۲ و ۳ ) با سامانه پیشرفته موشکی آمریکا موسوم به «ایجز» و موشک‌های «پتریوت» است که از سال‌های قبل در منطقه خلیج‌فارس، ترکیه و اسرائیل نصب‌شده‌اند.
دفاع موشکی و هجوم خبری ترامپ
کاخ سفید از ایجاد سامانه پیشرفته موشکی آمریکا برای مقابله با تهدید‌های موشکی ایران و کره شمالی خبر داده است.
بخشی از سامانه تازه دفاع موشکی بالستیک، که متکی بر رادار‌های فوق پیشرفته است، در کشورهای مجاور و یا آب‌های نزدیک به دو کشور نصب می‌شوند.
سامانه تازه دفاع موشکی آمریکا « ایجز» که کمپانی لاکهید مارتین به کمک بوئینگ تولید کرده برای مقابله به تهدید‌های کره شمالی در ژاپن و کره جنوبی، و برای مقابله با تهدید‌های احتمالی جمهوری اسلامی، در آب‌های خلیج‌فارس، کشورهای عربی و اسرائیل نصب می‌شوند.
سامانه تازه مورداشاره آقای ترامپ، ظرفیت افزایش‌یافته سامانه‌های موجود بخصوص «ایجز» است که اسرائیل قصد دارد با دولت تازه در واشنگتن به‌منظور آمیختن با سامانه موشکی خود به توافق نهایی برسد.
علاوه بر اشاره به ایران در روزهای نخستین ریاست جمهوری ترامپ، افشای خبر دیدارهای مکرر تریتا پارسی، «رییس شورای همکاری ایران و آمریکا» و حسین موسویان، سفیر سابق جمهوری اسلامی در آلمان از کاخ سفید، طی انجام مذاکرات اتمی، از سوی سایت «واشنگتن فری بیکن»، تنها یک روز بعد از آغاز کار رسمی ترامپ، و احتمالاً اطلاع یافتن از موضوع ملاقات، نشانه تدارک جنگ رسانه‌ای علیه توافق اتمی با استفاده از ابزاری است که تحت مدیریت بن رودز، یکی از اعضاء گروه مشاوران امنیت ملی اوباما برای تبلیغ توافق در رسانه‌ها و فروش آن به اعضاء کنگره صورت می‌گرفت ( موضوعی که بن رودز به آن اعتراف کرده است).
اعلام ایجاد سامانه «جنگ ستارگان» ترامپ، امکان تلفیق سامانه‌های دفاع موشکی آمریکا و اسرائیل، هجوم رسانه‌ای نتانیاهو با ارسال پیام مستقیم برای مردم ایران و هم‌زمان، انتشار افشاگری «واشنگتن فری بیکن» در آمریکا و داخل ایران، در فاصله اندکی بعد از تغییر دولت در کاخ سفید، تحولاتی نیستند که بتوان تصادفی تلقی کرد.
به‌این‌ترتیب متصور است که فشارهای خارجی، و به‌تبع آن فشارهای داخلی علیه برجام طی هفته‌های آینده افزایش یابند.
افزایش فشارهای خارجی علیه جمهوری اسلامی، ضمن تغییر رویه سیاسی دولت کنونی تهران ( ابراز مخالفت بحث‌انگیز ظریف با شرکت آمریکا در مذاکرات آتش‌بس آستانه) می‌تواند بخت اصولگرایان را در فاصله چند ماه تا انجام انتخابات رییس جمهوری اسلامی، با استدلال پیرامون ناموفق ماندن برجام، و ضرورت ترکیب دولتی قادر به مقابله با «سیاست‌های خصمانه دولت تازه آمریکا»، افزایش دهد؛ تحولی که حفظ بر جام را در شکل کنونی آن دشوارتر از پیش می‌سازد.
دکتر رضا تقی زاده
