علی‌رغم ترسيم خط قرمزهای متعدد از سوی رهبران جمهوری اسلامی و همچنين تهدیدها و ایستادگی‌های رسانه‌ای نظاميان و اصولگرايان، توافق اتمی وين سرانجام رسمی، و اعلام شد.
از اين مرحله تا اجرايی شدن مفاد توافق، دشواری‌های دو دولت اصلی مذاکره‌کننده بازاريابی برای فروش آن در داخل و خارج از دو کشور و اجرای موضوع توافق است.
توافق به‌دست‌آمده، بر اساس کليات انتشاریافته، اگرچه جامع نيست و حل پاره‌ای از نکات مورد اختلاف را به ماه‌های بعد موکول کرده است ( نحوه اجرای پروتکل الحاقی و بازديد مدیریت‌شده از مراکز نظامی مشکوک در ايران من‌جمله پارچين، ادامه تحریم‌های نظامی و حفظ محدوديت عليه ظرفيت موشکی ايران به مدت ۱۵ سال) ولی به‌مراتب بهتر است ازآنچه شکست مذاکرات دوساله می‌توانست به دنبال آورد.
با دادن اهميت فوق‌العاده به مذاکراتی که تا روزهای اخير از ذهن افکار عمومی جهان ( به‌جز مردم ايران) تا حدودی دورمانده بود، شکست مذاکرات می‌توانست به آغاز بحرانی جدی در منطقه منجر شود.
بر اساس توافق به‌دست‌آمده جمهوری اسلامی سرانجام رضايت داد در مقابل لغو تحریم‌ها ( عليه صنايع نفت و گاز، بانک مرکزی، آزاد ساختن میلیاردها دلار ذخاير ارزی مسدود شده ايران)، برنامه اتمی مشکوک به پيگيری هدف‌های نظامی خود را محدود و دست‌کم به مدت ۸ تا ۱۵ سال فاصله‌ای یک‌ساله با بمب اتمی را حفظ کند.
خوشحالی مردم ايران منحصراً مربوط به نتايج مورد انتظار لغو تحریم‌ها و برخورداری از زندگی بهتر است درنتیجه خروج از بحران اقتصادی و عادی شدن نسبی مناسبات تجارت خارجی.
نارضايتی مخالفان خارجی توافق اتمی آمريکا با ايران ( من‌جمله اسرائيل و عربستان سعودی در رابطه با به رسميت شناختن فاصله یک‌ساله جمهوری اسلامی با بمب اتمی است. نخست‌وزیر اسرائيل کمترين فرصتی را برای ابراز مخالفت شديد با توافق وين از دست نداد.
تحریم‌های شورای امنيت
بر اساس توافق به‌دست‌آمده در وين شورای امنيت بررسی لغو تحریم‌ها عليه ايران را پيش از طرح توافق در کنگره آمريکا ( در فاصله ۷ تا ۱۳ روز) آغاز خواهد کرد.
پیش‌تر، شورای امنيت اعلام داشته بود که موضوع لغو تحریم‌ها را موکول به تصميم کنگره بعد از مهلت ۳۰ روزه مندرج در مصوبه ۱۴ ماه آوريل سنای آمريکا خواهد کرد. به‌موجب تصميم سنا، در صورت ارسال متن توافق اتمی با ايران به کنگره پيش از ۱۰ ماه ژوئيه، موضوع می‌باید به مدت ۳۰ روز موردبررسی قانون‌گذاران آمريکا قرار می‌گرفت.
در صورت تعويق در ارسال توافق به کنگره تا ۷ ماه سپتامبر، مدت بررسی به شصت روز افزايش می‌یافت.
به‌موجب توافق صورت گرفته در وين، شورای امنيت در انتظار تصميم کنگره آمريکا باقی نمانده و موضوع توافق را در فاصله تا دو هفته به رأی می‌گذارد و انتظار می‌رود مورد تصويب شورای امنيت قرار بگيرد.
به‌این‌ترتیب خواسته ايران برای لغو فوری تحریم‌ها، تا حدودی تأمین خواهد شد، هرچند که اين بخش از لغو تحریم‌ها تنها منحصر به تحریم‌های شورای امنيت خواهد بود که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ تصویب‌شده.
لغو تحریم‌های یک‌جانبه آمريکا و اروپا که از روز اول ژانويه سال ۲۰۱۲ به تصويب رسيده همچنان ر انتظار تصميم کنگره آمريکا باقی خواهد ماند.
همکاری ايران با آژانس
بخشی از مطالبات برنيامده شورای امنيت در رابطه با ابعاد فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن ابعاد نظامی است که موکول به انجام همکاری‌های ايران با آژانس بین‌المللی آژانس اتمی در آينده شده است.
بر اساس توافق به‌دست‌آمده ايران ناگزير از گشودن مرکز نظامی خود بروی بازرسان آژانس خواهد شد، با رعايت ايران فراز خاص به‌منظور حفظ صورت، که بازرسی با هماهنگی قبلی تدارک خواهد شد.
يوکيا آمانو دبير کل آژانس طی بیانیه‌ای جداگانه و همزمان با برگزاری اجلاس وزرای خارجه شش کشور عضو گروه ۱+۵ از توافق با ايران طی ۵ ماه آينده برای انجام اين همکاری‌ها سخن گفت.
دشواری‌های اوباما
با در نظر گرفتن آرايش سياست داخلی آمريکا، می‌توان انتظار داشت که توافق اتمی ۱۴ ژوئيه وين بعد از بررسی به رأی قانون‌گذاران آمريکا گذاشته‌شده و در هر دو مجلس نمايندگان و سنا مورد مخالفت قرار بگيرد.
جمهوری خواهان آمريکا در سنا به ۱۲ رأی سناتورهای دمکرات نیازمندند تا توافق با ايران را رد کرده و خارج از رأی وتوی رییس‌جمهور اوباما قرار دهند.
دولت اوباما که توافق اتمی به ايران را «تاريخی» معرفی کرده و آن را يکی از موفقیت‌های بزرگ سياست خارجی خود می‌خواند، بيش و کم اطمينان دارد که قادر به وتو و خنثی کردن رأی منفی سنا در اين رابطه خواهد شد.
بااین‌وجود، فشار جمهوری خواهان عليه دولت در جريان مبارزات انتخاباتی و طی ۱۸ ماه آينده ادامه خواهد يافت و دولت اوباما را در رابطه با ايران و لغو تحریم‌ها، و همکاری‌های واشنگتن-تهران در رابطه با بحران‌های منطقه تحت تأثیر قرار خواهد داد. در صورت راه يافتن يک جمهوری‌خواه به کاخ سفيد، موضوع توافق وين ، به‌گونه‌ای که رهبران جمهوری‌خواه تهديد کرده‌اند در مخاطره قرار خواهد گرفت. کشورهای مخالف توافق اتمی، و پاره‌ای از همسايگان ايران، بعد از ناموفق ماندن تلاش‌ها در پيشگيری از حصول توافق، آرايش خود را تغيير داده و متوجه همکاری‌های آينده با دولت بعدی آمريکا خواهند شد.
مشکلات حسن روحانی
بدون شک توافق وين پيش از امضاء، با جزئيات به اطلاع علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی رسيده و مورد تائيد او قرارگرفته است. بااین‌وجود خطوط قرمزی که رهبر جمهوری اسلامی، شايد باانگیزه تقويت دست مذاکره‌کنندگان خودی، در جريان مذاکرات ترسيم کرد تا حدود زيادی در متن توافق نديده گرفته شد.
نظاميان و اصولگرایان داخل حاکميت که هرگز با موضوع آغاز مذاکرات اتمی سر آشتی نداشتند بی‌تردید کاستی‌های توافق را در مسير انتظارات و در تقابل با خط قرمزها، بخصوص در جريان اجرای توافق مطرح و به اين بهانه، دولت را موردانتقاد قرار خواهند داد.
انتظار ترجمه توافق اتمی به رشد فوری اقتصادی و تغيير سريع وضعيت معيشت در ايران دور از عمل‌گرایی عقلی و رفتاری آرمان‌گرایانه خواهد بود. به‌جز داشتن تأثیر روانی بر بازار ارز و پايان دادن به حالت انتظار که بازار داخلی ايران را طی سال‌های اخير با رکودی عمیق‌تر از پيش روبرو ساخته بود، لغو تحریم‌ها نيازمند ماه‌های طولانی برای تأثیرگذاری مستقيم بر اقتصاد ايران است.
بعلاوه، وضعيت بسيار انتقادی اقتصاد ايران، بخصوص در مقايسه با کشورهای نفت خير همسايه، هرگز نتيجه مستقيم اعمال تحریم‌ها نبوده و درنتیجه تحریم‌ها تنها شدت بيشتری يافته است.
لغو تحریم‌ها تأثیری بر خصوصی‌سازی اقتصاد ايران، فاصله گرفتن از اقتصاد دولتی، تغيير یک‌روزه مقررات بازدارنده تجارت خارجی و نقل و انتقالات ارزی، يکنواخت کردن نرخ ارز کاهش عمق فساد اداری و دولتی نخواهد داشت.
از اين لحاظ دولت روحانی که امیدهای بسياری را در داخل به نتايج رسيدن به توافق اتمی و لغو تحریم‌ها گره‌زده بود برای بازاريابی و فروش داخلی توافق اتمی مسيری دشوار در پيش خواهد داشت و طی ماه‌های آينده ناگزير از رويارويی با نتايج سرخوردگی‌های داخلی نيز خواهد بود.
رسيدن به توافق اتمی، باوجود ۲۰ ماه مذاکرات نفس‌گیر و شکستن رکورد طول زمان درگيری وزير خارجه آمريکا در يک نوبت گفتگوهای ديپلماتيک، آسان‌ترین بخش تلاش‌هایی است که درزمینهٔ خنثی ساختن ظرفيت تبديل ايران به يک نيروی نظامی اتمی و متقابلاً لغو تحریم‌های تنبيهی عليه ايران صورت گرفته. دشوارترین بخش ، اجرايی ساختن مفاد توافق در ماه‌های آينده است.
رادیو فردا
