✅10 ﺑﻨﺪ ﭘﯿﺮﺍﻣﻮﻥ ﻃﺮﺡ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺳﯿﺪ ﺟﻮﺍﺩ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ
صادق قیصری؛پژوهشگر فلسفه
۱- ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺟﻮﺍﺩ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺳﺎﺯﻭﮐﺎﺭﯼ ﻧﻈﺮﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺮﻭﻥ ﺭﻓﺖ ﺍﺯ ﻣﺸﮑﻞ ﺯﻭﺍﻝ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯼ ﺍﺣﺴﻦ ﺑﻪ ﺗﺌﻮﺭﯾﺰﻩﮐﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ، ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﺭﺍ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻭ ﮐﻤﺎﻝ ﺩﺭ ﻋﯿﻨﯿﺖ ﻭ ﻣﻌﻀﻼﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺑﻪ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺩﺭ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎﯼ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﻭﺭﺯﺍﻥ ﻭ ﺯﻭﺍﻝ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﻭﻥ ﺭﻓﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽﺩﺍﻧﺪ.
۲-ﺍﯾﻦ ﭘﯿﺮ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﻧﺸﯽ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺤﻮﺭ ﺍﺯ ﺳﻨﺖ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ – ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮﺩ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﻋﺰﻝ ﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﺍﯼ ﭘﯽ ﺭﯾﺨﺘﻦ ﻃﺮﺣﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯼ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﯿﺴﺖ – ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺳﻨﺖ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﺍﯼ ﺧﻮﺩﯼ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﻭﺍﮐﺎﻭﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺯﻭﺍﻟﺶ ﺭﺍ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪﯼ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﻭﻥ ﺭﻓﺖ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺯﻭﺍﻝ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺟﺘﻬﺎﺩ ﺍﺯ ﮔﺮﻩﮔﺎﻫﻬﺎﯼ ﻓﮑﺮ ﻏﺮﺑﯽ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﻨﺪ.
۳- ﺑﺨﺶ ﺍﻋﻈﻤﯽ ﺍﺯ ﻋﺮﻗﺮﯾﺰﺍﻥ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻃﺮﺡ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭ ﭘﯽ ﺭﯾﺰﯼ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻭ ﺩﻣﯿﺪﻥ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺩﺭ ﮐﺎﻟﺒﺪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮﯾﺶ« ﻣﺘﺼﻠﺐ » ﺻﺮﻑ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
۴-ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻏﻮﺭ ﺩﺭ ﺗﺤﻮﻝ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﺭﻭﺵ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻧﻮﺁﯾﯿﻨﯽ ﺩﺭ ﮐﺎﻟﺒﺪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺳﻨﺖِ ﻣﺘﺼﻠﺐ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﺑﻪﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻧﺤﯿﻒﺗﺮﻭ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺗﺶ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺠﺪﯾﺪِﺣﯿﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﯾﺰﺩ.
۵-ﺍﯾﻦ ﻃﺮﺡ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﺫﺏ ﻭ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺳﯿﺎﺳﯽ – ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻨﺒﻌﺚ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﺩﻣﯿﺪﻥ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﺩﺭ ﺫﻫﻨﯿﺖ ﻓﺮﺩ ﻓﺮﺩ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ، ﺭﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ-اقتصادی ﻣﺎ ﭘﺪﯾﺪ ﺁﻭﺭﺩ.
۶- ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﯾﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﮔﺮﯾﺰ ﺍﺯ ﻧﻈﻢ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠﯽ ﻓﮑﺮ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺑﯽ ﺩﺭﺳﺖ ﺷﺪ، ﺗﺎ ﻓﮑﺮ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺘﯿﺰ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﺑﺒﺮﺩ، ﻏﺮﺑﺰﺩﮔﯽ ﺑﻮﺩ . ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻏﺮﺑﺰﺩﮔﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﻓﺮﺍﺭﻭﯼ ﺍﺯ ﻣﺪﺭﻧﯿﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎﺕ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﯼ ﻏﺮﺑﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺍﺯ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﺒﻌﺎﺕ ﻣﺪﺭﻧﯿﺰﺍﺳﯿﻮﻥ ﻏﺮﺑﯽ،ﺩﺭﺳﺖ ﺷﺪ، ﺭﻭﯼ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪﻭ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﻈﺮﯾﺎﺕ ﭘﺴﺎ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ، ﺗﻤﺎﻡ ﻭﺟﻮﻩ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻭ ﺳﺎﺯﻭﮐﺎﺭﻫﺎﯼ ﺯﯾﺴﺖ ﻣﺪﺭﻥ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻭﺭﺯﺍﻥ ﻋﺼﺮ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﻭﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﭘﯽﺭﯾﺰﯼ ﺷﺪ ﺭﺍ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻋﺪﻡ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺳﻨﺖ ﺁﻧﻬﻢ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯾﮏ ﻭ ﮔﺰﯾﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﮐﻨﺎﺭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺮ ﻓﺮﻕ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎﯼ ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺧﻮﺍﻫﯽ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻣﺪ.
۷- ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﺍﯾﻦ ﻧﺨﺒﮕﺎﻥ، ﺳﻨﺖ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺳﺘﯿﺰ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺣﺎﮐﻤﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺪﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺁﺭﺍﯾﺶ ﺑﻨﯿﺎﺩﯾﻦ ﺳﻨﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺯﺩﻧﺪ.
۸-ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻏﺮﺑﺰﺩﮔﯽ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻨﺖ ﻓﮑﺮﯼ ﻭ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯼ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺯﯾﻞ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﻫﺎﯼ ﭘﺴﺎﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﯼ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮﺩ ﺗﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﻼ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﺪﺭﻥ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﺷﻮﺩ . ﺍﯾﻦ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﺳﺎﺯﯼﻫﺎ، ﻣﻮﺟﺪ ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻓﮑﺮﯼ ﻣﺎ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺟﻮﺍﺩ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺍﯾﻦ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﻫﺎﯼ ﺳﺘﯿﺰﻩ ﺟﻮ ﺭﺍ ﻋﻠﯽ ﺭﻏﻢ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﭼﺮﺍﻍ ﺗﻤﺪﻥ ﻏﺮﺏ، ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﺍﺣﻤﺪ ﻓﺮﺩﯾﺪ « ﻏﺮﺑﺰﺩﮔﯽ ﻣﻀﺎﺋﻒ » ﻣﯽﺧﻮﺍﻧﺪﻭ ﺳﻨﺖ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﯽ ﺍﻓﮑﻨﺪﻥ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪﺍﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﺣﻀﺎﺭ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.
۹- ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﻩ، استاد ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺁﮔﺎﻫﯽ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﺷﻨﻔﮑﺮﺍﻥ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﺎﺯﻫﺎﯼ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺧﻮﺩ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ، ﮐﺎﺭﯼ ﺩﺭﺧﻮﺭ ﺑﺮﺍﯼ ﺭﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ
ﻭﺿﻌﯿﺖ ﻓﮑﺮﯼ ﻭ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯼ ﻣﻨﺤﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻥ ﺍﯾﺪﺋﻮﻟﻮﮊﯼﻫﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ ﻧﯿﺰ ﭘﯿﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺯﻭﺍﻝ ﻋﻘﻞ ﺩﺭ ﺳﻨﺖ ﻓﮑﺮﯼ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ، ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﺪﻫﺪ.
۱۰-ﺩﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﺟﻮﺍﺩ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺷﺎﺭﯾﺤﯿﻨﺶ ﺩﺭ ﺍﯾﻦﺑﺎﺭﻩ ﮔﻔﺖ ﻓﯿﻠﺴﻮﻓﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥ ﺯﻭﺍﻝ ﻭﺍﻧﺤﻄﺎﻁ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺟﻬﺖ ﯾﺎﺑﯽ}ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻓﻠﺴﻔﯽ ﺁﻥ{ ﻭ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺳﺖ.
?ﺯﺍﺩﺭﻭﺯ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺷﺎﺩﺑﺎﺵ ﻣﯽﮔﻮﯾﻢ?
