تلاش ایرانیان برای «توسعه»، با موفقیت همراه نبوده است. به رغم برخی پیشرفت‌ها، در مقایسه با کشورهایی که همزمان یا حتی دیرتر، در مسیر توسعه قرار گرفتند متوجه می‌شویم جایگاه ایران کم و بیش ثابت مانده یا به احتمال زیاد دچار پسرفت شده است.
بدون شک یکی از دلایل توفیق کشورها در مسیر توسعه، کیفیت قانونگذاری است.
آخرین بار که شنیدید در مجلس، قانونی به سود زندگی و کسب‌وکارتان تصویب شده چه زمانی بوده است؟
یادتان هست چه زمانی قانونی موثر برای توسعه نوشته شده است؟ آخرین‌بار که باخبر شدید نمایندگان طرحی را تصویب کرده‌اند که بر مبنای آن محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور از غارت درامان می‌مانند، مربوط به چه تاریخی است؟ به یاد دارید طرحی را تصویب کرده باشند که روابط ما را با جهان بهبود بخشد؟ فهرست طرح‌های نمایندگان را با دقت مرور کنید، آیا قانونی کارآمد برای تسهیل مبادلات تجاری، برداشتن موانع از پیش پای بخش خصوصی و حاکمیت قانون تصویب شده است؟
نه در این مجلس، که در همه مجالس ملی و شورای اسلامی در 115 سال گذشته دغدغه نمایندگان، توسعه کشور نبوده است. هیچ مجلسی برای ارتقای وضعیت اقتصاد وقت کافی نگذاشته و تعداد بسیار کمی نماینده را می‌شناسیم که بهبود وضعیت اقتصاد کشور را بر منافع سیاسی، گروهی و منطقه‌ای ترجیح داده باشند.
نتیجه اینکه با وجود برخی پیشرفت‌ها، در مطالعه مقایسه‌ای با کشورهایی که همزمان یا حتی دیرتر، در مسیر توسعه قرار گرفتند متوجه می‌شویم جایگاه ایران کم‌و‌بیش ثابت مانده یا دچار پسرفت شده است.
بدون شک یکی از دلایل توفیق کشورها، کیفیت بالای قانونگذاری بوده است. اما این قاعده درباره کیفیت پارلمان در کشور ما صدق نمی‌کند. ما 115 سال سابقه قانونگذاری داریم و با وجودی که پس از ژاپن دارای بیشترین تاریخ پارلمان در آسیا هستیم اما کیفیت قوانین در کشور ما در سطحی نبوده که پشتیبان رشد اقتصاد و توسعه باشد.
پیش از انقلاب، مجلس شورای ملی، اغلب غیر‌مستقل و در خدمت ساختار سیاسی بود و بیشتر دغدغه سیاسی داشت تا توسعه.
وقتی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، مجلس شورای اسلامی با ماموریت «تحقق عدالت» جایگزین مجلس شورای ملی شد.
از آنجا که مجلس شورای اسلامی در چهار دهه گذشته متولی سیاست‌های اجرایی شناخته نبوده و پاسخگویی در برابر سیاست‌های اجرایی ندارد، تمایل زیادی به تصویب قوانین و سیاست‌های پوپولیستی داشته است.
نتیجه این شد که نمایندگان مجلس، با توجیه حمایت از اقشار کم‌درآمد، راهکارهای اقتصادی را نادیده گرفتند و به جای آن به راهکارهایی رو آوردند که اتلاف‌کننده منابع کشور بود. به این ترتیب مجلس که متولی سیاست‌های اجرایی شناخته نمی‌شود و در برابر این وضعیت پاسخگو نیست، به تصویب قوانین و سیاست‌های پوپولیستی تمایل زیادی پیدا کرده است.
آیا با این کیفیت قانونگذاری در مسیر توسعه قرار می‌گیریم؟
✍️ پرویز گیلانی
