ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﯾﺎﺩﮔﺎﺭﻫﺎﯼ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ هانا آرنت و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺮﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﻓﻠﺴﻔﻰ ـ ﺳﻴﺎﺳﻰ او ﮐﺘﺎﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻧﮕﻠﯿﺴﯽ “ﺧﺸﻮﻧﺖ” ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۷۰ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ. ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﯾﻦ ﮐﺘﺎﺏ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﻟﻤﺎنی “ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻗﻬﺮ” ﺍﺳﺖ که ﻧﻘﺪﯼ ﻋﻤﯿﻖ، ﻧﻮ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺣﺜﯽ ﭼﻮﻥ مناسباتِ ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﻮﺩﻩﻫﺎ ﻭ ﺣﮑﻮﻣﺖﻫﺎﯼ ﺗﻮﺗﺎﻟﯿﺘﺮ، مناسباتِ ﻋﺮﺻﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻭ مناسباتِ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﻭ ﻓﺮﺩﯾﺖ ﺑﺎ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺩﺳﺖ ﻣﯽﺩﻫﺪ. او با ﺩﻗﺘﻰ ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻧﻘﺶ دو پدیده ﻗﺪﺭﺕ ﻭ قوّه ﻗﻬﺮیّه [خشونت] ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ این دو مفهوم ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻰ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻭ حتی ﻣﺘﻀﺎﺩﻧﺪ.
او در ابتدا میگوید:
«ﭼﻪ ﺗﻔﺎﻭﺗﯽ ﻣﯿﺎﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻗﻬﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺁﯾﺎ ﺁﻥﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﺍ ﻭﻟﺘﺮ ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ ﻓﺮﺍﻧﺴﻮﯼ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩ، ﻗﺪﺭﺕ ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﮐﺮﺩﻥ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ؟ ﯾﺎ ﺁﻥﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﺎﮐﺲ_ﻭﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺱ ﺁﻟﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ، ﻗﺪﺭﺕ ﻳﻌﻨﯽ ﻫﺮ ﺍﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻳﮏ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ به ﺭﻏﻢ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪ؟ ﺍﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ، ﻧﺎﮔﺰﯾﺮﯾﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺋﻮﺗﺴﻪ ﺭﻫﺒﺮ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﭼﯿﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﮐﻪ؛ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺯ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻔﻨﮓ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﯽﺁﻳﺪ.
ﺍﻣﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮﯼﺍﯼ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﺲ ﭼﻪ ﺗﻔﺎﻭﺗﯽ ﺍﺳﺖ ﻣﯿﺎﻥ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻳﮏ ﻣﺎﻣﻮﺭ ﭘﻠﻴﺲ ﻭ ﻳﮏ ﺗﺒﻬﮑﺎﺭ ﻣﺴﻠﺢ؟»
ﺍﻭ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﺍﻥ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﭘﺪﻳﺪه ﺭﺍ ﯾﮑﺴﺎﻥ ﻣﯽﭘﻨﺪﺍﺭﻧﺪ، ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ کاملا ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻭ حتی ﻣﺘﻘﺎﺑﻞﺍﻧﺪ.
ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺎﻧﺎ ﺁﺭﻧﺖ، ﺩﺍﺭﺍﯼ ﮔﻮﻫﺮﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﺩﺍﻭﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﯼ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮﻣﯽﺧﻴﺰﺩ. ﻋﻨﺼﺮﻫﺎﯼ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﻗﺪﺭﺕ، ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻣﺸﺘﺮﮎ مردم یک جامعه ﺍﺳﺖ. ﻓﺮﺩ ﻳﺎ ﮔﺮﻭﻫﯽ ﻧﺎﻣﻮﺍﻓﻖ ﻭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻗﺪﺭﺕ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، ﺯﻳﺮﺍ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻭ ﭘﻮﻳﺶِ ﻗﺪﺭﺕ، ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﺮﺍﻭﺩه ﺁﺯﺍﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﻭ ﺍﺗﻔﺎﻕﻧﻈﺮ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﻗﻬﺮ ﺑﺮ ﺧﻼﻑ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﺳﺮﺷﺘﯽ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺳﺎﺯﻧﺪه. ﻫﺪﻓﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻬﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺍﺑﺰﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺼﻠﺖ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮ، ﺭﻋﺐﺁﻭﺭ ﻭ ﺯﻭﺭﮔﻮﻳﺎﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ.
⚜️ آرنت تاکید میکند ﮐﻪ:
«ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻗﻬﺮ ﻳﮑﯽ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻗﻬﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮﻧﺪ. ﺩﺭ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ به طور ﻣﻄﻠﻖ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﺁﻥ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﺣﻀﻮﺭ ندارد. ﻗﻬﺮ، ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﮐﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ ﮐﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺩﺭ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﮔﺮ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ ِﻗﻬﺮ ﺑﮕﺬﺍﺭﻳﻢ، ﻫﺪﻑ ﻓﺮﺟﺎﻣﯿﻦ به طور ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﮐﺎﺭ ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﯼ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ حتی ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻥ ﺍﺩﻋﺎ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﻬﺮ، ﻋﺪﻡ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ طبعا ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺍﺯ “ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺪﻭﻥ ﻗﻬﺮ” هم ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻗﻬﺮ ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺍ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺳﺎﺯﺩ، ﻭﻟﯽ ﻫﻴﭽﮕﺎﻩ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺁﻥ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﭼﻴﺰﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻔﻨﮓ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﯽﺁﯾﺪ، ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮﯼِ ﻓﻮﺭﯼ ﻭ ﺑﯽ ﭼﻮﻥ ﻭ ﭼﺮﺍ ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ، ﻭﻟﯽ ﺍﺯ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻔﻨﮓ ﻫﺮﮔﺰ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ. به عبارتی، ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺍ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻗﻬﺮ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮐﺮﺩ. ﻗﺪﺭﺕ، ﻭﻳﮋﮔﯽای ﻓﺮﺩﯼ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﭘﺪﻳﺪ ﻣﯽﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻗﺪﺭﺕ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻓﻀﺎﯼ ﺻﻠﺢ ﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻗﻬﺮﺁﻣﻴﺰ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ، ﺍﺯ ﺗﺮﺱ ﻭ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﻭ ﺑﯽﺍﻋﺘﻤﺎﺩﯼ ﺍﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.»
ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭ ﺁﺭﻧﺖ:
«ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻳﮏ ﮐﺸﻮﺭ ﻗﺪﺭﺕ ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ، ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﻭ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺒﺎﺷﺪ، به طور ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﻗﺪﺭﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﯽﺩﻫﺪ. ﺍﻳﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺯ ﺩﺳﺖﺭﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻭﺳﻴﻠﻪﯼ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻥ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﮐﺮﺩ، ﻣﮕﺮ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪﯼ ﺍﺻﻠﯽ ﺁﻥ . ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﮐﺴﺐ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﺎﻥ، همان چیزی که ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺻﻞ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻈﺎﻡﻫﺎﯼ ﺩﻣﮑﺮﺍﺗﻴﮏ ﺍﺳﺖ. ﻭﻟﯽ ﺍﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ ﺳﺮ ﺑﺎﺯ ﺯﻧﺪ، ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﺣﻔﻆ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺩﻳﮕﺮﯼ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻗﻬﺮ ﺭﺍ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺭﻓﺘﻪ ﺳﺎﺯﺩ.»
ﺁﺭﻧﺖ می گوید:
«ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮﺍﻥ ﻗﻬﺮ ﺭﺍ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﺳﺎﺧﺖ ﻭ حتی ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻭﺯﯼ ﻣﻮﻗﺖ ﺭﺳﻴﺪ، ﻭﻟﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺮﻭﺯﯼ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺍﺳﺖ، ﭼﺮﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﺗﺎﻭﺍﻥ ﺳﻨﮕﻴﻨﯽ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺎﮐﻤﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﻨﻮﯼ ﻗﺪﺭﺕ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﯽﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻃﺮﻑ ﺑﺎﺯﻧﺪه ﺍﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ، ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻧﻬﺎﺩ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ، ﭼﻴﺰﯼ ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺧﺸﻮﻧﺖ.
منبع: کافه اندیشه
