هواداران برجام هسته‌ای که از هر وسیله ممکن برای تبلیغ و تحمیل موافقت اتمی ۱۴ ژوئیه وین به اعضاء کنگره آمریکا استفاده کرده‌اند، ظاهراً باخبر نامزد کردن جان کری و جواد ظریف برای دریافت جایزه صلح نوبل تلاش می‌کنند این موافقت‌نامه را تلاشی موجه برای پرهیز از کشتار انسان‌ها معرفی کنند؛ مسیری که معمر قذافی دیکتاتور نگون‌بخت لیبی در سال ۲۰۰۳ با تعطیل کامل برنامه اتمی کشور خود طی کرد، ولی هرگز طمع جایزه صلح نکرد!
جایزه صلح نوبل را صاحب صنعت و مخترع سوئدی، الفرد نوبل، در کنار چهار جایزه دیگر برای علوم شیمی، فیزیک، پزشکی و ادبیات، باانگیزه بها دادن به صلح جهانی خلق کرد. آرمان‌ها و یا نتایج تلاش‌های برخی از برندگان جایزه صلح نوبل در موارد بسیاری در زمان دریافت شاید هنوز از نتیجه دور بوده‌اند، چنانکه اوباما در سال اول رییس جمهوری خود این جایزه را دریافت کرد و بحث‌انگیز شد.
نامزد کردن فرد یا یک موسسه برای دریافت جایزه صلح نوبل مرحله‌ای نسبتاً ساده است به‌طوری‌که یک دانشگاهی شناخته‌شده، عضو یک مجمع جهانی، عضو فعال و یا بازنشسته کمیته نوبل در نروژ و یا هریک از برندگان پیشین جایزه می‌توانند با ارسال یک نامه و یا ایمیل که در آن نام و مشخصات ساده نامزد موردنظر نوشته‌شده تا اول ماه آوریل هرسال فرد و یا موسسه‌ای را به معرفی کنند.
اسامی نامزدها تا ۵۰ سال انتشار نخواهد یافت و جزء اسرار کمیته باقی می‌ماند. تنها تعداد نامزدها از سوی کمیته منتشر می‌شود که بر این اساس برای سال جاری ۲۷۶ نفر تاکنون نامزد شده‌اند دومین رقم بالای نامزدها در تاریخ اهداء جایزه بعد از شمار نامزدهای سال گذشته که به ۲۷۸ رسید.
به‌این‌ترتیب خبر نامزدی جواد ظریف برای دریافت جایزه صلح نوبل یا توسط خود او یا تبلیغاتی‌چی‌های جمهوری اسلامی مطرح‌شده و یا از سوی گروه مذاکره‌کنندگان طرف متقابل که جان کری را نیز نامزد کرده‌اند انتشاریافته است.
این روال نامزدی جایزه صلح نوبل، ظاهراً با تقلید از الگوهای برنده شدن نمایندگان دو “دشمن بعد از آشتی”، طراحی‌شده. در سال ۱۹۷۳ هنری کی‌سینجر وزیر خارجه وقت آمریکا در دولت نیکسون، بعد از صلح ایالات‌متحده با ویتنام به‌اتفاق لی‌دک‌هو وزیر خارجه ویتنام شمالی برنده جایزه صلح نوبل اعلام شد و جنجال گسترده‌ای را در جهان برانگیخت. در نمونه دیگری انور سادات رییس‌جمهور پیشین مصر و مناخیم بگین نخست‌وزیر پیشین اسرائیل در سال ۱۹۷۸ به این جایزه رسیدند.
در نمونه سوم ازاین‌دست یاسر عرفات رییس سابق دولت خودگردان فلسطین در سال ۱۹۹۴ به‌اتفاق اسحاق رابین و شیمون پرز نخست‌وزیر و رییس جمهوری وقت اسرائیل جایزه صلح نوبل را دریافت کردند.
چگونه انتخاب می‌کنند؟
کمیته صلح نوبل دارای پنج نماینده مستقل است که از سوی پارلمان آن کشور برگزیده‌شده‌اند. اعضاء کمیته بعد از بحث و بررسی از میان اسامی دریافت شده تا ابتدای ماه فوریه هرسال، لیست کوتاهی را در ماه مارس از بین ۵ تا ۲۰ نامزد انتخاب می‌کند.
در ماه اوت اعضاء کمیته نظر خود را با چند کارشناس در میان می‌گذارند و در ماه اکتبر برنده جایزه را انتخاب می‌کنند. در میان برنده‌شدگان مشهور جایزه صلح نوبل نام آنگ‌سان سوچی رهبر مخالفان دولت میانمار و نلسون ماندلا نیز قرار دارد.
در میان ۲۲۷ برنده جایزه نام شیرین عبادی نیز دیده می‌شود که در سال ۲۰۰۳ این جایزه را دریافت داشت. تا سال گذشته درمجموع ۱۱ زن مسلمان به دریافت جایزه صلح نوبل نائل شده‌اند.
مبلغ جایزه اندکی کمتر از ۵/۱ میلیون دلار است. جمهوری اسلامی به بهانه عدم پرداخت مالیات جایزه صلح نوبل برای شیرین عبادی و خانواده او مشکلاتی را فراهم آورد.
ظریف و جایزه
با در نظر گرفتن مراحل زمانی نامزدی، نام جواد ظریف (و جان کری) برای دریافت جایزه می‌باید تا ماه فوریه به کمیته نوبل در نروژ رسیده باشد. در ماه فوریه هنوز توافق اتمی ۱۴ ماه ژوئیه به امضاء نرسیده بود و جمهوری اسلامی در آن تاریخ با انتشار خط قرمزهای متعدد حتی تهدید به ترک مذاکرات اتمی می‌کرد.
در وضعیت کنونی نیز تکلیف نهایی توافق جامع (برجام) هنوز روشن نیست. چند روز پیش علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی با تأکید بر ضرورت مداخله مجلس در بحث توافق اتمی، مانع تازه‌ای درراه اجرای آن تراشید.
بعلاوه، شهرت جهانی جمهوری اسلامی به‌عنوان یک حاکمیت سیاسی متصل به تلاش آن برای دست یافتن به سلاح‌های کشتارجمعی، حمایت از تروریسم بین‌الملل، ضایع کردن حقوق بشر در داخل کشور، از میان بردن آزادی‌های سیاسی، برگزاری انتخابات مهندسی‌شده و قرار دادن صافی‌های سیاسی برای پرهیز از انتخاب آزاد است. جمهوری اسلامی طی سه دهه گذشته رکورددار جهانی اعدام شهروندان خود بوده و این شمار در دولت مدعی جایزه صلح نسبت به سال پیش از آغاز کار افزایش‌یافته است!
حضور جمهوری اسلامی در کشورهایی مانند سوریه، لبنان، عراق و یمن نیز باانگیزه‌های بشردوستانه صورت نگرفته، سهل است که این حضور بر اساس شواهد متعدد، مصداق روشن مداخله نظامی است. جمهوری اسلامی یک پای اصلی جنگ داخلی در کشور سوریه بشمار می‌رود که تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار قربانی گرفته و پناه جویان آن اینک بزرگ‌ترین سیل مهاجرت در جهان را از زمان جنگ دوم جهانی تاکنون رقم‌زده‌اند.
با این اوصاف چگونه قابل توجیه خواهد بود که نماینده سیاسی چنین حاکمیتی را تنها به بهانه قبول تحت‌فشار و نه داوطلبانه محدود ساختن تلاش برای دست یافتن به سلاح اتمی، نامزد و برنده جایزه صلح نوبل معرفی کرد درحالی‌که برنده قبلی جایزه از ایران تنها به علت دفاع از حقوق ازمیان‌رفته مردم در برابر بیدادهای همین رژیم به جایزه صلح دست‌یافته بود!
اگر نامزدی ظریف برای دریافت جایزه صلح نوبل قابل توجیه است معمر قذافی دیکتاتور سابق لیبی را که در سال ۲۰۰۳ بدون قید و شرط تمامی برنامه دست یافتن به بمب اتمی کشور خود را تسلیم کرد، می‌باید ده بار موجه‌تر از نماینده حکومت جمهوری اسلامی برای دریافت جایزه صلح دانست.
