دانلد ترامپ، سرمایهدار جنجالی آمریکا که در ابتدای اعلام اسامی نامزدهای رییس جمهوری بخت پیروزی او شاید کمتر از بخت تیم فوتبال کوچک و شگفتیآفرین لستر سیتی انگلستان برای پشت سرنهادن غولهایی چون منچستریونایتد، آرسنال و منچسترسیتی در لیگ برتر برآورد میشد، اینک برای معرفی شدن بهعنوان نامزد رسمی حزب تنها در انتظار برگزاری مجمع آن در روز ۱۸ ژوئیه در شهر کلیولند، ایالت اوهایو است.
در صورت معرفی شدن ترامپ و هیلاری کلینتون بهعنوان نامزدهای نهایی دو حزب بزرگ آمریکا، مجادلههای انتخاباتی آنها بخصوص پیرامون مناسبات جهانی و روابط خارجی، طی روزها و هفتههای منتهی به ۲۰ نوامبر، عنوانهای برجسته رسانه خبری بسیاری را به خود اختصاص خواهد داد.
با خانم کلینتون، سیاست خارجی آمریکا شاید همراه با اندکی تغییرات رفتاری و نه ساختاری، بیش و کم ادامه وضع موجود خواهد بود.
در صورت انتخاب دانلد ترامپ، چنانچه او تنها بخشی از دیدگاههای غیرمتعارف اعلامشده خود را پی بگیرد، نهتنها مناسبات خارجی آمریکا که صحنه روابط بینالملل شاهد تغییراتی خواهند بود قابلمقایسه با تحولات بعد از فروپاشی اتحاد شوروی که فرانسیس فوکویاما نظریهپرداز آمریکایی آن را در کتاب معروف خود «پایان تاریخ» (و مرد آخر) معرفی کرد.
در ابتدای قرن تازه، «نو-محافظه کاران» شناختهشده حزب جمهوریخواه مانند دیک چینی، دانلد رامسفلد، خانم کوندالیسا رایس و همچنین پال وولفویتس، نظریهپرداز و طراح «دکترین بوش»، با هدایت سیاستهای خارجی و دفاعی آمریکا در مسیری متفاوت با گذشته، زلزلههایی درصحنه جهانی، بخصوص منطقه خاورمیانه از جنوب آسیا تا شمال آفریقا، آفریدند که پسلرزههای آن را افغانستان، عراق، یمن و همچنین کشورهای منتسب به «بهار عربی» مانند مصر، تونس، لیبی، سوریه و بحرین هنوز تجربه میکنند.
با دانلد ترامپ که هنوز تیم همکاران سیاسی-امنیتی او تکمیل و معرفی نشده و بهجز یک مورد اخیر (سناتور کورکز) چندان شناختهشده نیز نیستند، مسائل امنیت منطقهای، صلح جهانی، مناسبات دوجانبه آمریکا، ناتو، خلع سلاح اتمی و تروریسم را میباید در معادلههای تازهای قرارداد، با انتظار برانگیخته شدن موجهایی بهمراتب بزرگتر ازآنچه، نو- محافظهکاران، با جورج بوش درصحنه جهانی خلق کردند.
حمایت بهشرط پرداختن هزینه
حدود یک ماه و اندی پیش از انتخابات ایندیانا و بدون رقیب ماندن ترامپ درصحنه انتخابات داخلی حزب جمهوریخواه او طی دو گفتوگو که چکیده آنها را روزنامه نیویورکتایمز روز ۲۶ ماه مارس منتشر ساخت مدعی شد: «اگر (پادشاهی) عربستان از شنل (چتر) حمایت آمریکا برخوردار نبود، باور نمیکنم که باقی میماند.»
طی نظریهای که کاملاً مغایر باسیاست شناختهشده آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات اتمی است، ترامپ یادآور شد: «در منصب رییسجمهور آمریکا قابلبررسی میبینم که به ژاپن و کره جنوبی برای دفاع از خود در برابر چین و کره شمالی، اجازه بدهیم بجای قرار گرفتن زیر چتر اتمی آمریکا سلاح اتمی خود را داشته باشند.»
طی همان مصاحبه، ترامپ یادآور شد که در صورت ادامه ضعیف نمایی کنونی آمریکا درصحنه بینالملل، شاید دو کشور یادشده بخواهند حتی بدون نظرخواهی از ما به سمت این گزینه (تولید سلاح اتمی) حرکت کنند.
ترامپ معتقد است که در صورت خودداری کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی برای افزایش چشمگیر پرداخت سهم هزینههای دفاع از آنها به آمریکا، ما باید فراخواندن نیروهای خود را بررسی کنیم.
ترامپ مدعی است که آمریکا به یک «قدرت رقیق» تبدیلشده و باید قدرت طبیعی خود را درصحنه جهانی دوباره به دست آورد.
علاوه بر ضرورت قدرتنمایی در برابر دشمنان، منجمله قول براندازی سریع داعش با استفاده از تمامی امکانات در اختیار آمریکا، ترامپ مدعی است که با دوستان نیز باید بر اساس بده بستان و بر پایه مساوات رفتار کرد: اگر کشورهای متحد آمریکا میخواهند از حمایت ما برخوردار شوند باید هزینههای آن را بپردازند.
ترامپ، ایران و توافق اتمی
در رابطه با ایران، دانلد ترامپ پیشتر یادآور شده بود که طرفهای آمریکایی باید در زمان «زیادهخواهیهای» جمهوری اسلامی میز مذاکرات اتمی را ترک میکردند.
در نگاهی مغایر با مداخله مذهب در سیاست که شاید پارهای از روشنفکران اسلامی آن را ضدیت ترامپ با اسلام معرفی کنند، برخورد او با ماهیت جمهوری اسلامی در ایران و ایجاد تسهیلات برای هدایت آن به سمتوسوی جامعه جهانی، باسیاستهای اوباما متفاوت است.
ترامپ منجمله معتقد است که بهمنظور محدود ساختن تلاشهای نظامی و اتمی جمهوری اسلامی مبادلات و تجارت ایران و کره شمالی باید کلاً ممنوع و متوقف شود.
پیوستن سناتور بانفوذ جمهوریخواه و رییس کمیته روابط خارجی سنا، باب کورکز که از منتقدان جدی توافق اتمی با جمهوری اسلامی ایران و یکی از طراحان اصلی اعمال تحریمها علیه ایران بشمار میرود به تیم سیاست خارجی ترامپ، میتواند مواضع آینده وی را در قبال جمهوری اسلامی پس از راه یافتن احتمالی به کاخ سفید روشنتر سازد.
باب کورکز دولت اوباما و مشاوران سیاست خارجی او، منجمله بن رودس عضو شورای امنیت ملی را به «دروغگوییهای» مکرر برای به تصویب رساندن توافق اتمی با جمهوری اسلامی متهم ساخته است.
سناتور کورکر با «عملگرایانه» و «واقعگرا» خواندن نگاه ترامپ به سیاست خارجی و مقایسه او با جورج بوش (پسر) روز جمعه ۷ ماه آوریل خود را آماده همکاری با ترامپ درزمینهٔ مدیریت مناسبت خارجی وی معرفی کرد.
تعهدات خارجی آمریکا
ترامپ میگوید «من انزواطلب نیستم، ولی آمریکا را مقدم قرار میدهم- و این شعار را دوست دارم» او میگوید آمادهام که پیمانهای اتحاد آمریکا با کشورهای دوست را موردبررسی قرار دهم، مشروط بر اینکه متحدان ما یا از راه مشارکت دادن نفرات نظامی بیشتر و یا پرداخت هزینه، حضور نیروهای نظامی ما را در جهان یاری بدهند- او میگوید: «اجازه نمیدهم بیش از این کلاه سرمان برود!»
آمریکا در حال حاضر دارای حدود ۱۵۰ هزار پرسنل نظامی در ۱۵۰ کشور جهان است.
استقرار یک نیروی نظامی مجهز شامل ۲۴ هزار تا ۲۸۵۰۰ پرسنل در کره جنوبی و ارتشی بزرگتر و مجهز به سلاح اتمی با شمار ۵۴ هزار پرسنل در کشور ژاپن ازجمله این نیروها است.
نیروهای آمریکایی مستقر در ناتو تقریباً در تمام کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی پراکندهاند، منجمله آلمان که میزبان حدود ۳۶ هزار نیروی آمریکایی است.
نیروهای آمریکایی مستقر در جنوب شرقی آسیا یادگار جنگهای دهه پنجاه و نیروهای مستقر در اروپا بازمانده دوران جنگ سرد محسوب میشوند که با فروپاشی اتحاد شوروی سابق و انحلال پیمان ورشو عملاً به انتها رسید و نظم تازهای جانشین مدیریت جهان دوقطبی شد.
برگرفته از رادیو فردا